Avesta,tanrı Yezdan tarafından iyilik meleği Ahuramazda aracılığı ile Zerdeşt (Zerdüşt) Peygamber'e vahiy yoluyla gönderildiğine inanılan dini nitelikte ve şiirsel anlatımla ifade edilen 17 fasıl (bölüm),350 kıta (dörtlük)den oluşan kutsal bir kitaptır. Avesta, Kürtçe antik Pehlevi diyalektiği ile yazılmıştır. Hazar Denizi güneyinde Mazenderan bölgesinde yaşayan Pehlevi Kürtleri,boylu  boslu güçlü insanlar olması nedeniyle onlara pehlevan denilmiş ve bu kelime Türkçe'ye Pehlivan olarak geçmiştir.

Zerdeşt dini (Zerdüştlük) dünyada ilk tek tanrılı dindir.Diğer tek tanrılı dinler, Zerdüştlükten büyük ölçüde ilham almışlar ve yararlanmışlardır.Cennet, cehennem, melekler,sırat köprüsü ,kıyamet,ahiret gibi inançlar Zerdüştlükten alınmıştır.Bu dinde her şey kendi içinde karşıtlığını içerir. Dualist denilen bu sistemde gece gündüz, siyah beyaz, güzel çirkin, kısa uzun, şişman zayıf vesaire gibi kavramlar bu anlayışın örnekleridir.

Zerdüşt dininde Güneş kutsal bir varlıktır. Güneş olmazsa hayat olmaz, doğanın kaynağı ve Merkezi güneştir.Hem ısıtma hem aydınlatma kaynağı olan güneş,bu nedenlerle kıble olarak kabul edilmiştir. Güneşin bulunduğu yöne dönülerek ibadet edilir dualar okunur. Güneş tanrının bir simgesi,bir yansımasıdır;tapılan güneş değil,tek tanrıdır.

Güneş bugün de Kürtlerce kutsal sayılır. Güneş üzerine, güneş ışığı üzerine yemin edilir.Flama ve bayraklarında güneşi özgürlük ve barış simgesi olarak kullanıyorlar.

Geceleri güneş olmadığı için onun yerini tutan, onu temsil eden, hem sıcaklık hem de ışık saçtığı için ateş etrafında toplanarak ibadet edilir ve dualar okunur. Burada tapılan ateş değil, tek tanrıdır.Burada ateş bir vasıtadır.

Zerdeşt,Avesta'ya dayalı dini inançlarını yayarken Med İmparatoru Kiyaksares (Kiyaksar veya Keyaksar iktidar dönemi Milattan Önce 625- 585) onu sarayı'na çağırır Avesta dini hakkında bilgi ister.Anlatımdan sonra uygun görür.Aynı zamanda hekim olan Zerdeşt'ten hasta olan ve çok sevdiği atının tedavi edilmesini ister.Zerdeşt onu da başardıktan sonra Med İmparatoru Keyaksar, Zerdüştlüğü,Med İmparatorluğu'nun resmi dini olarak kabul eder.

Med İmparatoru Keyaksar,Med Orduları Başkomutanı Rostemê Zal( Zaloğlu Rüstem) ile birlikte Zerdüştlüğün yayılması ve yaşaması için efsanevi,destansı,büyük mücadeleler vermişlerdir. Ekbatana(Hegmedan)merjez olmak üzere Pakistan,Afganistan, İran,Güney Kafkasya ve Kızılırmak nehrine kadar olan toprakları Med ülkesine kattılar.Med İmparatorluğun dan sonra onun yerine kurulan Pers İmparatorluğu'nun da resmi dini Zerdüştlük olmuştur.

Not:1-Peygamber (peyxamber) kelimesi Kürtçedir.Kürtçede peyam (peyxam) kelimesi Kürd dilinde mesaj( ileti) demektir.Peygamber (payxamber) ise mesaj veren, mesaj ileten, mesaj sunan demektir.

2-Zerdüşt peygamber'in İran'ın sömürgesi olan Doğu Kürdistan'ın Urmiye ilinin Çari köyünde doğduğu ve orada gömülü olduğu rivayet ediliyor.

3-Med İmparatoru Keyaksar, o dönemde dünyanın süper gücü olan Asur İmparatorluğu'nu dize getirip yeniyor.Başkent Ninawa (Ninova)ya  M.Ö 612 yılının 21 Mart Newroz günü Med ordularının başında giriyor.Newroz ateşi olsun diye Asur kralının sarayını ateşe veriyor.Bu ateşin etrafında 7 Gün 7 gece bütün halk kesimleri halaylar,govendler çekerek Newroz Bayramı'nı ve bu büyük zaferi kutluyor.

4-Büyük topraklara sahip komşu ülke İskityanın, bazı Med topraklarının işgali üzerine,bir gece ziyafetinde fazla içki alıp sarhoş olan,naralar atarak ortalığı birbirine katan İskit hükümdarı ve kurmay heyetinin başlarını koparınca başsız kalan,şaşkına dönen İskit ordusu dağılıyor,panik ve korku içinde kaçarak Med ülkesini terk ediyor.

5- Med hükümdarı Keyaksar ile Lidya Kralı Elyat arasında 6 yıl süren savaş, 28 Mayıs 585 günü  güneş tutulması üzerine sonlandırılmıştır.Tanrının küstüğü savaş istemediği şeklinde yorumlanarak taraflar arasında ateşkes ve barış anlaşması imzalanmıştır.Tarih boyunca  Kürtler'in güneşe verdikleri kutsiyet ve değer burada da kendini göstermiştir.Tarihte Kürtlere, ışık insanları, güneşin ve ateşin çocukları denmesinin sebebi, güneşle olan bu ilgi ve ilişkiden doğuyor.

Med ülkesi( Medya) ile Lidya arasında Kızılırmak nehri sınır olarak kabul ediliyor.Kalıcı barış ve dostluk için akrabalık ilişkileri geliştiriliyor. Lidya Kralı Elyat'ın Aryenis adındaki kızı,Med hukümdarının oğlu Aystiyag ile evlendiriliyor.Öbür kızı Keyaksar'ın yeğeni ile evlendiriliyor.Med hükümdarının  kızı Mendane (Mandane),Pers imparatoru Kambiz ile,diğer kızı Amêdis ise Babil hükümdarı Nebukadnezzar(Büxtünnesır)ile evlendiriliyor.

Büyük Med Kürd hükmüdarı Keyaksar, bu hısımlık ilişkileri ile komşular arasında kalıcı barış içinde bir arada yaşamayı garantiye alıyor.Güçlü ve cengaver ordusunu mesleklere ve sınıflara göre eğiterek uzmanlaştırıyor.Adalete dayalı birlik ve beraberligi sağlıyor.Halkın  memnuniyeti ile daha da güçlenen Med imparatorluğu düşmanların korkulu rüyası haline geliyor.

 Med hükümdarı Keyaksar M.Ö.585 yılında hayata veda ediyor. Mezarı Güney Kürdistan'ın Süleymaniye ilinde bulunuyor.