Advert
 23 Nisan 2020 Milli Egemenlik ve Çocuk Bayramı:
Aşir Kayabaşı

23 Nisan 2020 Milli Egemenlik ve Çocuk Bayramı:

Reklam

      Her 23 Nisan’da, Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün çocuklarla ilgili evrensel düşüncesi hatırlanınca, düşünce ufkumuz genişler, içimizdeki fırtına diner, biz susarız adeta O konuşur. Dünya liderlerinin Atatürk hakkında söylediklerine kulak verince de, acaba bizde bir şeyler söyleyebilir miyiz? Derken söze Mustafa Kemal’in hangi erdeminden başlasak diye zorlanırız; Acaba Cumhuriyet’ten mi? Bahsetsek, yoksa yoksulluk içerisinde başardığı Ulusal Kurtuluş Savaşı veya Devrimlerine mi? değinsek, konu Başöğretmenlik mi olsun? Yoksa Başkomutanlık mı?

       İşte bu nedenle çoğunun anlayamadığı, kavrayamadığı hatta inanamadığı Atatürk misyonu karşısında ister istemez bizim susmamız, kimsesizlerin kimsesi Atatürk’ün konuşması gerektiğini düşünürüz. Bugün 23 Nisan neşe doluyor insan. Gün çocuklara armağan.

     “Kaynaklarda, Himaye-i Etfal Cemiyetinin 1908 yılında Kırklareli’nde yerel düzeyde kurulduğu, 11 Ağustos 1917 (1333)’ de İstanbul’da kurulduğu, kuruluşu sonrasında padişah tarafından kamuya yararlı cemiyet olarak kabul edildiği yer almaktadır. İstanbul’un en önemli çalışmalarının başında Firuzağa’daki Çocuk Misafirhanesi ve Kalender Ziraat Yurdu gelmektedir.

       Kurtuluş savaşında babası cephede, annesi cephe gerisinde şehit düşen yavruları himaye etmek amacıyla 10 arkadaşın verdiği ikişer liradan toplam 20 lira ile Ankara’da Hakimiyet-i Milli’ye (Ulus) matbaasında kurulan Himaye-i Etfal Cemiyeti Ankara’da ilk kurumsal çalışmasını başlatmıştır.

      Himaye-i Etfal Cemiyetinin karar defterinde kuruluşun amacını; “Cemiyet evvela şehit çocukları ile, saniyen harp malûllerinin ve harp felaketzadelerinin çocukları iştigal eder” olarak belirtilmektedir. Genel Kurmay Başkanı Fevzi Çakmak’ın telğrafı ile başlatılan yuva çalışmaları daha ileri ki yıllarda çeşitlenerek sürmüştür. Doğumevi, ana kucakları, diş muayeneleri, aşevleri, talebe sofraları, kütüphaneler, sinemaları, süt damlası, sıhhi banyolar, kreşler, yüzme havuzu, çocuk bahçeleri, bakıcı mektebi, müzeler cemiyeti ilk aklımıza gelen çalışmalarını oluşturmaktadır.

       Cemiyetin yayınlarında 1923 yılında yiyecek yardımı, 1924 yılında paralı ve parasız süt dağıtımı, 1925 yılından itibaren yiyecek yardımı, doğum yardımı, okul malzemeleri dağıtımı, 1926 yılında da bu hizmetleri sürdürdüğü, 1927 yılında kurum banyoları açıldığı, 1928 yılından itibaren çocuk bahçeleri kurulmaya başlandığı yer almaktadır.

    Atatürk ve Himaye-i Etfal Cemiyeti: cemiyet, devlet büyüklerinin desteğini alma konusunda özel çaba sarf etmiştir. Atatürk “Memleketin çocuklarını korumayı üzerine alan Çocuk Esirgeme Kurumu’na vatandaş yardıma mecburdur.” sözleriyle vatandaşların desteğini istemiş, kendisi de cemiyete desteğini yazılı olarak belirtmiştir.

        Türkiye Büyük millet Meclisi Riyaseti Baş Kitabeti Evrak ve Tahrirat Kalemi Adet 1143

        Ankara- 1.8.337

        Ankara’da Himaye-i Etfal Cemiyeti Muhteremesi Riyasetine,

            11 Temmuz 37 Tarih ve bir numaralı tezkereyi aliyelerinde talep buyrulduğu veçhile Himaye-i Etfal Cemiyeti Muhteremesinin himayesini kemali iftiharla kabul ettim. Cemiyetin kıymetkâr ve feyizkâr mesaisinde muvaffak olmasını temenni eylerim efendim.

 

                                                                                         Türkiye Büyük millet Meclisi Reisi

                                                                                                        Mustafa Kemal

 

       Bir diğer örnekte Atatürk’ün Himaye-i Etfal’e verdiği önemi açıkça görülmektedir. Bolu ilinde yapılan sünnet töreni daveti ve kendisinin buna cevap olarak yazdığı telgraf metni şu şekilde resmî belgelere yansımıştır.

       “10 Eylül 1921

       “B.M.M. Reisi

       “Başkumandanlık Cânib-i Âlisine,

      “Bugün Bolu Himaye-i Etfal Cemiyeti tarafından vatan ve memleket yolunda hayatlarını fedâ eden şehitlerin bıraktıkları evlatlarımızla cephede bulunan sevgili askerlerimizin yavrularından 186 çocuğun Memleket Hastahanesi’nde sünnetleri yapılmıştır.

    Bu münasebetle memleket donatılmış, mızıka ve davullarla, çocuklar arabalarla gezdirilmiş ve hepsine de bir kat elbise ve ayakkabıları ve muhtelif hediyeler verilerek, gerekli bakımları ve dinlenmeleri sağlanmıştır.

       “Arz ederim.

  

 Bolu Mutasarrıfı Fahri” (Fahrettin)    

Mustafa Kemal Paşa B.M.M. Reisi ve Başkumandan      

 İmzası ile şu karşılığı vermiştir.

 

       Bolu Mutasarrıflığına,

     “10 Eylül 1921 tarihli fotoğrafa cevap.

     “Bolu Himaye-i Etfal Cemiyeti tarafından şehitler ve mücahitler çocuklarından 186 kişinin sünnetlerinin yapılması ve kendilerine elbise ve hediyeler verilmesi, övünülecek şeylerdir. Teşekkür ederim. Bu gibi şeylerin devamı gereklidir. İlgililere bildirilmesini rica ederim.”

     Atatürk çocuklarına bayram armağan etmiş bir liderdir. Himaye-i Etfal Cemiyeti kanalıyla düzenlenen “Çocuk Baloları”, “Çocuk Haftası” kutlamalarına kendisi de katılmakla kalmamış, devlet büyüklerini de bu törenlere davet etmiştir. Hafta boyunca şefkat pulları, kartpostallar, rozetler dağıtılarak gelirler elde edilmiş, çocuklar Cumhurbaşkanı, Meclis Başkanı ve Başbakanı ziyaret etmişlerdir.

      Böylece 23 Nisan Çocuk Bayramı kutlamaları ülke düzeyinde geleneksel hale gelmiştir.

     Himaye-i Etfal Cemiyeti, kuruluşu sırasında güçlü ve sistematik bir yapı kurarak, değişik faaliyetlerle gelirler elde etmiştir. Her iki yılda yapılan genel kurullarda gelir tabloları üyelere sunularak bilgilendirilmişlerdir.

    Cemiyeti Ankara Samanpazarı’nda genel merkezinin de yer aldığı “Çocuk Sarayı” özellikle yurt dışından toplanan gelirlerle açılmış, burada konferans salonu, muayenehaneler, sıhhi banyolar ve çocuk bahçeleri yer almıştır.

     Dönemin en güçlü sivil toplum kuruluşlarından birisi olan Himaye-i Etfal Cemiyetinin ismi Atatürk tarafından 1935 yılında dilde yenileşme sürecinde “Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu”na çevrilmiştir.”1

       “Atatürk’ün yaveri Cevat Abbas Gürer de Güneş Kulübü adına Tepebaşı Tiyatrosu’ndaki 23 Nisan Kutlamasında yaptığı konuşmada Atatürk’ü “23 Nisan’ın validi (babası)” diye adlandırmıştır.”

    Peki bunlar kolay mı oldu? Hayır, işte buna bir örnek, Ulusal Kurtuluş Savaşı sonunda, Atatürk’ün asıl dehası yoksul bir Ulus’u kurtarması ve ayağa kaldırmasıdır ki, bunu anlamak için kurduğu Cumhuriyet Hükümeti’ne o günün şartlarında memur yetiştirmek için yakın çevresine Ankara Saman Pazarı’na gidin de eli ayağı düzgün, iş becerebilir, köylüleri seçin getirin memur yapalım.” der.

    Türkiye Cumhuriyeti işte böyle kuruldu. 23 Nisan 1920 Milli Egemenlik ve Çocuk Bayramı ise bu ruhla çocuklara armağan edildi. Bu kadri bilerek 23 Nisan 2020 yılı bayramınız kutlu, anneleriniz de mutlu olsun çocuklar.

*****

      NOT: Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün çocuklara bayram hediyesinin ötesinde ebeveynleri ulusal kurtuluş savaşında şehit olanların çocuklarının sünnet ettirilmelerini sağlaması çok büyük bir iştir. Bu konuda iki anektod vermek gerekirse:

      *Kendi şahsım Urfa Mahpushanesi’nde göreve başladığımda, bazı hükümlü ve tutuklular bana koğuşlarında 18-20 yaşında sünnetsiz kişilerin bulunduğunu söylediklerinde, ben de hemen Urfa Devlet Hastanesi’nde Operatör Doktor Ahmet İnan’ın yanına gider durumunu ona iletirdim. Kendileri de talebim için derhal, Aşir Bey, siz orada ortamı hazırlayın, baş üstüne ben hemen gelirim derdi, bende ortamı hazırlayıp randevu gününü ona bildirirdim. O gün kendileri gelir. Yaklaşık 8-10 kişiyi sünnet ettirirdik.

      *Osmanlı padişahı II. Abdülhamit devrinde yabancı misyonerlerin yurtta görevlendirilmelerine müsaade etmesi, emperyalist ülkelerin özellikle sağlık kökenli Doktorları görevlendirilmeleri, şaşılacak bir şey değildir. Çünkü, ülkede o zaman sağlık hizmetleri çok geridir.

        Urfa’da görevlendirilen Mis Caroline Holmes, Madam Lesli ve Dr. Ficher, vd. harekete geçer. Ficher, eski Millet Hastanesi’ni açınca, yataklı tedaviyi gerektiren hastalar için, Urfa ailelerinden kızlarını hemşire olarak hastanede çalışmaları için öneride bulunur. Ancak kimse kızını vermez. Mustafa Kemal Atatürk, 1935 yılında Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkını yasalaştırılınca bunun da önünü açılır.   

        İşte bugün coronavirüs ile mücadele edilirken, sağlık alanındaki başarımızın neferleri, Atatürk’ün “sağlık ordusu” nu alkışlıyoruz.

1-Turgay Çavuşoğlu, “Sosyal Hizmetlerin Asırlık Çınarı; Himaye-i Etfal Cemiyeti”, Sosyatri İki Aylık Dosya Dergi, Nisan-Mayıs 2017, Sayı:1, s.12-13

DİĞER YAZILAR
Sende Yorumla...
Kalan karakter sayısı : 500
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR X
Evlenme ve Boşanma İstatistikleri Şanlıurfa 2. sırada
Evlenme ve Boşanma İstatistikleri Şanlıurfa 2. sırada
TÜİK, Yurt içinde 17 milyon kişi seyahate çıktı
TÜİK, Yurt içinde 17 milyon kişi seyahate çıktı