Advert
Muharrem Ayı Aşure Günü Ve Orucu
Aşir Kayabaşı

Muharrem Ayı Aşure Günü Ve Orucu

Reklam

                                                                                      Adem Ata’nın toprağında

                                                                                     Çok ter döktük

                                                                                     Tırnaklarımızla söktük

                                                                                     Dikenli çetileri

                                                                                     Karasaban’la eşeledik toprağı

                                                                                   İbrahim Halil sofrasını doldurdu

                                                                                      Ekinlerimiz

                                                                                      Aşure çorbasıyla doydu

                                                                                      İnsanlarımız...

                                                                                                               Aşir KAYABAŞI

 

         Muhterem okurlar bilindiği üzere bir toplumun duygu, düşünce ve inancı, o toplumun yaşayan kültürel değerlerinde ifadesini bulur. Kültürümüzde de, Bilge Kağan’ın; “Ben Ulusumun açlarını doyurdum, çıplaklarını giydirdim.” evrensel düşüncesiyle aşure, ta Hz. Nuh Peygamberden, İbrahim Halil Sofrasına kadar uzandığı gibi, İslami inancımız da ise İlk taziye geleneği “Aşure Günü ve Orucu” nda kendini gösterir.

        Ehlibeyt sevgisi ve inancında acıyı bölüşüm ve paylaşımı ifade eden bu gelenek, bu inancın da özüdür. Aşure çorbası geleneği her ne kadar Hz. Nuh Peygamberin Tufanı ile ilişkilendirilerek efsaneleştirilmekte ise de, yaşayan ve yaşatılan bir gelenek olarak İslam tarihinde yüce peygamberimiz Muhammed Mustafa’nın torunu Hz. Hüseyin’in hunharca katledilişi ve onun yakınlarına yapılan zulum “Acıyı bal eylemek” duyumsaması “Ehlibeyt sevgisi“ ve 12 İmam inancı ile simgeleştirilmiştir.

      Kerbelâ faciası öyle bir faciadır ki, Hz. Hüseyin ve kafilesine çöl sıcağında bırakınız su vermeyi, Fırat Nehri akarsuyundan çocuklara su getirip içmelerine bile müsaade edilmez.

       Bu nedenle bu orucun on gününde ehlibeyte mensuplarının su içmemesinden “su orucu” tutulur. Yani bu orucu tutanlar, bu on gün sürede iftarlarını açmak için su içmezler.

       “Aslında Kerbelâ olayında su, ayın yedinci gününden onuncu günün öğlesine kadar kesilmiştir.

       Yani onuncu günü öğle vakti artık iftar edilir, fakat matem on ikinci günü sabahına kadar sürer. Bunun nedeni olarak, Hz. Hüseyin’in cenazesi bu zamana kadar defnedilmeden kalmış, on ikinci günü defnedilmiştir.

       “Su orucundan sonra aşure yenilip bayram edilmesini de Kerbelâ faciasından İmam Zeyn-el-Abidin’in sağ olarak kurtulması nedeniyledir.”1

       Hz. Hüseyin’in katledilişinin acısını yüreğinde duyan her ulus Ehlibeyt sevenlerinin Muharrem ayında tuttukları 10 günlük oruç ve taziyetle, İslam âleminde kardeşlik ve sevgi tohumlarının yeşermesini amaçlayan büyük bir maddi ve manevi anlam ve önem kazanmıştır.        

       İslam tarihinde önemli bir yeri olan Muharrem ayının onuncu gününe “aşura günü” denilmektedir. Bu günü bir öncesi ve sonrası ile oruçlu geçirmek sünnettir. Peygamberimiz (a.s.), Medine’ye geldiklerinde de bu orucu tutmaya devam etti ve ashabının da tutmasını istedi.”2

     “Peygamberimizin Medine’ye hicretinin ilk yıllarında Hz. Peygamber tarafından ayda üç gün, bir de aşûre gününde oruç tutmak, bir nafile olmak üzere emredilmiştir ki, buna ilk oruç denir. Hicretten bir buçuk yıl sonra kıblenin değişmesinden sonra Şaban ayının onunda Ramazan orucu farz kılınmıştır.”3.  

      Tarihin derinliğinden gelen bu orucu Hz. Muhammed hicretin ilk yılında, Müslümanların Aşure günü gün batımından ertesi gün batımına değin oruç tutmalarını uygun görmüştür. Bu konuda; Hadis-i şerifler de şöyle buyurulmaktadır:

     “İlahi ay Muharrem’ in “ Aşure” adı verilen onuncu günü de pek kıymetlidir.

      İbn-i Abbas( r.anh) Hazretleri.

     “Resulullah (s.a,v) Efendimiz. Aşure günü oruç tutar ve o günün orucunu emir ve tavsiye ederdi.” Buyurmuştur. (Müslim)

       Bir başka hadiste ise, “Aşure gününde,10 Müslümana selam veren kimse bütün müminlere selam vermiş gibidir.”4. Denilmekle, Aşura günü ve Orucu’nun on gün olduğu anlamını ortaya koymaktadır.

      Anadolu’da ehlibeyt sevenlerince “aşure” o kadar önemsenir ki, bugün Urfa ve yöresinde “taziye” üç gün, taziyelerde okunan dualarda da bir “aşır” , yani on ayet” okunarak taziyette bulunulur.

      Tanrıya sevgi ile yaklaşmayı öngören Ehlibeyt inancı tarihte hiçbir zaman acı olmayıp, tatlılığı tavsiye ettiğinden Aşure de tatlılığı simgeleyen bir yiyecek olup, paylaşımı bir şöleni andırdığı gibi topluca yenir. Gelemeyen canların ise evlerine dağıtılarak insani ve vicdani görev yerine getirilir.

      Aşurenin özü 12 İmam inancıyla özdeşleştiğinden, onun oluşumunda da 12 çeşit nebat bulunur. Bunlar; 1- Yarma, 2- Buğday, 3- Pirinç, 4- Nohut, 5- Fasulye, 6- Üzüm, 7- Kaysı, 8- Badem, 9- Ceviz içi, 10- Fındık, 11- Gülsuyu, 12- Zencefil’dir.”5

       Yukarıda da sözünü ettiğimiz gibi aşurenin insanlık tarihi kadar eski bir gelenek olduğuna kısaca değindik. Bir özet bilgi daha vererek konuyu biraz daha aydınlatmaya çalışırsak; O gün, yani aşure günü; Âdem peygamberin tövbesinin kabul edildiği, Nuh peygamberin gemisinin tufandan sonra Cudi Dağına oturduğu; İbrahim peygamberin atıldığı ateşten kurtulduğu; Yakup peygamberin oğlu Yusuf’a kavuştuğu; Hz. Muhammed’in doğduğu gün olarak ileri sürülür. İnsanlık tarihine ilişkin bu tarihi ve efsanevi bilgiler yanında:

     Ehlibeyt İslami inancında ise Aşure günü daha da büyük bir anlam ve önem arz ederek, peygamberimiz Muhammed Mustafa’nın torunu ve Hz. Ali’nin oğlu Hz. Hüseyin’in 10 Muharrem 680 yılında Kerbela’da şehit edilmesi ile düzenlenen Muharrem orucu ve taziyet törenleri aşure gününün özünü teşkil etmektedir.

     İşte bu öze sadık kalınarak ilimiz Şanlıurfa, Kısas, Sırrın ve Akpınar köyünde imece usulü ile düzenlenecek olan “Aşure Günü ve Aşure Çorbası” dağıtım geleneğini devam ettiren, cemevi Baba ve taliplerini tebrik eder.

        Ahi Evren-i Veli’nin “Kapını, elini ve sofranı açık tut” öngörüsünden hareketle, düzenlenecek olan Aşure sofrasını, tüm misafir canlara açık tutmalarından ötürü kendilerine memnuniyetlerimizi belirtip, hizmetlerinin kabûlünü dilerken, bu günün anlam ve önemini idrak eden ve yüreğinde Ehlibeyt sevgisi taşıyan muhiplere;

        Aşureniz nur iman olsun der, saygılar sunarım.

1- Doç. Dr. Bedri Noyan (Dedebaba), “Bektaşîlik Alevîlik Nedir?” ,Ant-Can Yayınları, İstanbul, 1995, s.152-154

* Hz. Hüseyin’in kesilen başı Kerbelâ’dan Nusaybin’e, oradan da Harran’a getirilir. Harran’da Hüseyin’in başına saygı duyan Yahya işkenceyle öldürülür. Tarihin “Şehit Yahya” olarak kaydettiği “Şeyh Yahya” Harran surlarının dibinde defnedilir. Kısaslılar her yıl bahar mevsiminde at arabaları ile Harran’a giderek ziyaret ettikleri bu mezar yeri günümüzde belirsizleştirilerek yerine yeni yapılar inşa edilerek unutturulmuştur.

* Urfalı araştırmacı yazar Ömer Faruk Hilmi; “İnşallah Harranlılar, Şehid Yahya'nın Osmanlı döneminde ziyaret edilen mezarını bulurlar. Biz Ehl-i beyt âşıklarının ziyaretlerine açarlar.” Temennisinde bulunur.

2- Diyanet Aylık Dergi Haber Bülteni Eki, Ankara, Ocak 2004, Sayı:157,s.14 (Tirmizi, Savm,50, III.128; Buhari, Savm, 69, II, 251; Müslim, Sıyam, 128; Tirmizi, Savm, 49. III, 117 )

3- Elmalılı M Hamdi Yazır, “Hak Dini Kur’an Dili” ,Cilt: 1, Zaman Gazetesi, İstanbul, Tarihsiz.

4- 29 Şubat 2004 Tarihli Yıllık Hicret Takvimi.

5- Anabritannica Ansiklopedisi, Cilt: 2, Aşure Maddesi, Anayayıncılık, İstanbul,1986 -87,s.474

DİĞER YAZILAR
Sende Yorumla...
Kalan karakter sayısı : 500
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR X
Evlenme ve Boşanma İstatistikleri Şanlıurfa 2. sırada
Evlenme ve Boşanma İstatistikleri Şanlıurfa 2. sırada
TÜİK, Yurt içinde 17 milyon kişi seyahate çıktı
TÜİK, Yurt içinde 17 milyon kişi seyahate çıktı